Kiểm soát ôxy trong ao nuôi (17/02/2021) |
Trong nuôi tôm công nghiệp, kiểm soát ôxy trong ao nuôi là một trong những yếu tố quan trọng, ảnh hưởng đến tỷ lệ sống và năng suất vụ nuôi. Vai tròTrong nuôi TTCT, việc cung cấp đầy đủ hàm lượng ôxy hòa tan (DO) suốt vụ nuôi là một tiêu chí rất quan trọng. DO là điều kiện đầu tiên để tôm có thể sống được trong môi trường nước. Khi DO ở dưới mức, tôm sẽ ăn ít hoặc ăn chậm và dẫn đến dư thừa thức ăn trong ao, điều này sẽ làm biến đổi các yếu tố chất lượng nước, tích tụ khí độc, các yếu tố này sẽ tác động ngược trở lại tôm nuôi làm cho chúng yếu dần đi, dễ nhiễm các loại bệnh do vi khuẩn gây ra, đặc biệt là bệnh phân trắng. DO thấp cũng làm cho tỷ lệ sống thấp, chậm tăng trưởng và hệ số thức ăn cao. Thời gian nuôi một vụ tôm sẽ kéo dài và chi phí để xử lý những khó khăn gặp phải sẽ tăng cao. Hơn nữa tôm nuôi có thể nổi đầu, dạt bờ dẫn đến tôm chết từ rải rác đến hàng loạt khi hàm lượng DO trong nước quá thấp.
Các giàn quạt cần lắp đặt trong ao để kiểm soát ôxy trong ao nuôi và tạo dòng chảy tốt. Ảnh: Thanh Cường Kết quả của một nghiên cứu đã cho thấy, DO càng thấp thì tốc độ bắt mồi của tôm càng chậm. Cụ thể, với DO >4 ppm, sau 60 phút, tôm ăn hết thức ăn. Với DO <2 ppm, sau 60 phút lượng thức ăn còn thừa lại đến 45,27%. DO trong ao đầy đủ, tôm sẽ bắt mồi nhanh hơn. Đây cũng là lời giải cho câu hỏi vì sao mà trong những ao nuôi tôm có hệ thống cung cấp ôxy tốt, tôm thường ăn nhanh và hết trước thời gian kiểm tra sàng theo quy định, mặc dù lượng thức ăn trong ngày (hoặc cữ ăn) đã được tính toán chính xác.
Ngưỡng phù hợpTheo Limsuwan (2008), trong ao nuôi TTCT, DO lý tưởng là 6 – 8 mg/L, đảm bảo không được < 4 mg/L trong suốt thời gian nuôi kể cả ban đêm. Trong thực tế, hầu hết ở các trang trại nuôi tôm DO thường chỉ đạt cao theo yêu cầu trong tháng đầu tiên hoặc tháng thứ 2 của chu kỳ nuôi. Ở một vài trang trại, khi tôm 30 ngày tuổi, vào ban đêm, thời điểm từ giữa khuya đến rạng sáng DO có thể giảm xuống thấp hơn 3 mg/L. Giới hạn gây chết của DO cho tôm he Nhật Bản từ 0,7 – 1,4 mg/L (Egusa, 1961). Tôm sú giống và TTCT giới hạn gây chết của DO là 1,17 – 1,21 mg/L (Seidman và Lawrence, 1985).
Giải phápKhi mật độ tôm lớn hơn 40 con/m2, người nuôi bắt buộc phải sử dụng quạt nước hoặc thiết bị sục khí. Mật độ thả càng cao thì số lượng giàn quạt nước cũng như công suất hoạt động của chúng càng lớn. Với mật độ nuôi từ 50 – 75 con/m2, tốc độ tăng trưởng của tôm có thể gấp đôi khi công suất của hệ thống quạt nước tăng gấp 2 lần. Trong khi, các ao nuôi có mật độ cao hơn 150 con/m2, nếu không đầu tư đủ hệ thống cung cấp ôxy thì tốc độ tăng trưởng của tôm rất kém. Để lắp đặt hệ thống quạt nước phù hợp, người nuôi có thể áp dụng quy tắc 1/400, có nghĩa là 1 mã lực (hp) của hệ thống quạt nước hoặc sục khí có thể cung cấp đủ ôxy cho 400 kg tôm sẽ thu hoạch. Một ao nuôi dự kiến thu 6 tấn sẽ cần hệ thống quạt nước có tổng công suất khoảng 15 hp (6.000 kg/400 kg = 15). Để có được hiệu quả cao nhất, các giàn quạt này cần được lắp lệch một góc khoảng 6 – 80 so trục vuông góc với bờ ao để tạo dòng chảy tốt hơn. Tốc độ lý tưởng của cánh quạt là 100 – 120 vòng/phút. Cần lưu ý, phần cánh quạt “cắn” xuống nước càng sâu thì khả năng tạo dòng chảy càng lớn nhưng hiệu quả làm giàu ôxy cho nước sẽ giảm. Vì thế, khi lắp đặt cần có sự phối hợp, phân công chức năng giữa các giàn quạt để vừa đủ ôxy vừa tạo được dòng chảy tốt. Cùng đó, cần sử dụng máy đo, hoặc test để kiểm tra DO định kỳ 2 lần/ngày vào lúc 5 – 6 giờ sáng và 14 – 15 giờ chiều. Khi tôm lớn, mật độ tảo dày thì ban đêm không nên tắt quạt nước khi cho ăn mà chỉ nên giảm tốc độ để duy trì DO tối thiểu. Khi thời tiết âm u, cần phải tăng tốc độ và thời gian quạt nước. Khi có mưa, gió, quạt nước liên tục để giảm sự phân tầng, kết hợp với kiểm tra pH, nếu thấy pH giảm thì đánh vôi xử lý kịp thời. Khi tôm có hiện tượng nổi đầu, khẩn cấp bật quạt nước, sử dụng ôxy tức thời. Đồng thời, tiến hành thay 30 – 50 cm nước. Tuyệt đối không được phép sử dụng các hóa chất làm giảm DO như Clorine, Iodine… cũng không nên sử dụng vi sinh xử lý đáy lúc tôm nổi đầu vì không có hiệu quả. Thái Thuận |
Các tin khác |
|