Thử đánh giá tại sao dịch bệnh tôm ngày càng độc hại - sức đề kháng của tôm ngày càng kém (22/06/2013) |
Bệnh tôm ngày càng bùng phát nhiều loại bệnh nguy hiểm hơn trước đây - có thể nói những năm đầu nuôi tôm các loại bệnh như bệnh phân trắng chưa xuất hiện rồi sau khi bệnh phân trắng xuất hiện thì hiện nay bệnh hoại tử gan tụy cấp tính hết sức nguy hiểm cho nghề nuôi tôm do loài vi khuẩn Vibrio paraheamolyticus bị nhiễm phage (hay nhiễm viurus của nó). Sức đề kháng của tôm giống thả nuôi có vể như ngày càng kém đi trước những biến đổi của môi trường, thời tiết khí hậu. Những phân tích dưới đây có thể phần nào lột tả được những vấn đề mà về góc độ quản lý nhà nước chúng ta cần nhìn nhận tổng quát hơn và cần có những quy định ràng buộc cho các trại giống, trại nuôi, công ty thức ăn, thuốc men và hóa chất.
1. Chất lượng tôm giống Có thể nói chất lượng tôm giống hiện nay là không ổn định và chưa được quản lý, kiểm tra, giám sát chặt chẽ để đảm bảo chất lượng tốt nhất cho người nuôi. Thử đánh giá xem với hơn 2.000 trại giống lớn nhỏ khắp cả nước thì có bao nhiêu trại giống đáp ứng yêu cầu chất lượng theo một số tiêu chuẩn cơ bản dưới đây: - Công nghệ xử lý nước: phải trải qua 5 bước xử lý mới đáp ứng yêu cầu cho việc thả nauplii + Bước 1: lắng, lọc thô qua cát và túi siêu lọc. + Bước 2: loại bỏ hữu cơ bằng bộ tách đạm (protein skimmer) + Bước 3: Khử trùng bằng Chlorine hoặc formol hoặc Ozone + Bước 4: Nâng kiềm lên 150 ppm + Bước 5: kết tủa kim loại nặng bằng EDTA Tuy nhiên trên thực tế nhiều trại giống bỏ qua bước 2 và bước 4. - Công nghệ tôm bố mẹ: do giá thành tôm bố mẹ cao nên thay vì khai thác cho đẻ khoảng 4 tháng thì hầu hết các trại giống cho đẻ từ 6 tháng đến 1 năm trước khi thải bỏ, thức ăn tôm bố mẹ chưa đạt chuẩn về hàm lượng a xít béo không no. - Công nghệ nuôi tảo tươi: hầu hết các trại giống nhỏ cho zoea ăn bằng tảo khô trong khi tảo tươi là yếu tố quyết định rất nhiều đến chất lượng biến thái ấu trùng và sức khỏe tôm giống về sau. Giai đoạn ương nuôi tôm giống hiện nay do giá thành của Artemia tăng lên rất nhiều lần so với trước đây nên lượng Artemia sử dụng cho 1 triệu tôm giống giảm hơn 1/2 so với trước đây. Việc lạm dụng kháng sinh trong các trại giống nhỏ cũng như dùng thức ăn kém chất lượng để ương tôm giống làm cho sức khoẻ, sức đề kháng tôm kém đi. Tất cả các yếu tố trên góp phần làm cho tôm giống hiện nay có sức khoẻ kém và sức đề kháng kém nên rất dễ bị sốc môi trường và dễ mẫn cảm - nhiễm bệnh. 2) Chất lượng thức ăn - Do sản lượng bột cá của thế giới ngày càng thiếu hụt tầm trọng nên các nhà máy sản xuất thức ăn tôm đã thay thế dần đạm bột cá bằng đạm bột đậu nành, đạm bột thịt xương...dẫn đến chất lượng đạm thức ăn tôm ngày càng kém (khó tiêu hoá, mất cân đối a xít amin). Thức ăn chất lượng kém hơn đưa đến sức khoẻ tôm nuôi kém hơn - tôm dễ bị sốc khi môi trường xấu đi, thời tiết thay đổi - dễ mẫn cảm với bệnh hơn. 3) Ô nhiễm môi trường ngày càng tầm trọng - Lượng chất thải của tất cả các ngành chăn nuôi, công nghiệp dịch vụ,...hàng năm đều thải ra lưu vực Đồng bằng sông Cửu Long nên ô nhiễm môi trường tích luỹ ngày càng nặng nề làm phát sinh nhiều mầm bệnh nguy hiểm hơn trước đây và chất lượng nước nuôi ngày càng kém, ảnh hưởng nghiêm trọng đến nghề nuôi tôm. 4) Thời tiết khí hậu biến đổi bất thường: do tác động của biến đổi khí hậu - nhiệt độ nóng lên, mưa nắng thất thường làm tôm nuôi dễ bị sốc và dễ nhiễm bệnh. 5) Ý thức của người nuôi: hiện nay đại đa số bà con nuôi tôm theo kinh nghiệm - chưa có nhiều kiến thức cũng chưa có giải pháp có tính đồng bộ trong nuôi tôm từ khâu giống, thức ăn, quản lý chất lượng nước, cơ sở hạ tầng, và kỹ năng kinh nghiệm trong điều hành quản lý, giám sát công nhân kỹ thuật....đã góp phần làm cho môi trường ao nuôi xấu đi, sức đề kháng của tôm giảm sút. Hiện nay rất ít người nuôi tôm để dành số lượng ao lắng và lắng nước đủ thời gian để loại bỏ các chất vẫn hữu cơ, lượng phù sa trong nước nên khi đưa vào ao nuôi các chất phu sa này sau khi dùng Chlorine sẽ lắng xuống đáy và khi tôm đói chúng sục xạo đáy ao làm bùng độ đục phù sa trong ao gây sốc tôm. 6) Chất lượng sản phẩm dịch vụ cho nghề nuôi tôm: hầu như chất lượng sản phẩm cho nghề nuôi tôm không được kiểm soát: nhiều loại hoá chất (vôi, dolomite, khoáng...) và vi sinh hiện nay có chất lượng kém không được kiểm tra, giám sát đã góp phần làm cho người nuôi vừa tốn tiền vừa gây nguy hại cho ao nuôi khi đánh xuống ao - ví dụ nhiều bà con nuôi tôm khẳng định chất lượng vôi, dolomite hiện nay hết sức kém. Còn rất nhiều yếu tố khác...- Ở đây chỉ phân tích những yếu tố có tính quyết định để có cái nhìn tổng thể tại sao con tôm hiện nay sức khoẻ và sức đề kháng rất kém: do chất lượng giống, do chất lượng thức ăn, do chất lượng các sản phẩm đánh vào ao nuôi kém, do môi trường ngày càng ô nhiễm, do thời tiết khí hậu khắc nghiệt, do người nuôi ý thức còn yếu....cùng với mầm bệnh phát sinh lại ngày càng độ hai hơn, độc lực cao hơn chính là nguyên nhân làm cho dịch bệnh tôm nuôi ngày một tầm trọng hơn. Vì vậy, ở góc độ quản lý nhà nước cần có những quy định, kiểm tra, giám sát việc sản xuất tôm giống từ khâu xử lý nước, tôm bố mẹ, tảo tươi, thức ăn ương tôm giống...đến việc quản lý giám sát các nhà máy sản xuất thức ăn tôm, các sản phẩm dịch vụ cho nghề nuôi như hoá chất, thuốc men,...Ngoài ra, cần tổ chức các lớp tập huấn kiến thức cho người nuôi tôm nhiều hơn để cùng phát triển nghề nuôi tôm ngày một bền vữnng. Tác giả bài viết: TS. Nguyễn Duy Hòa |
Các tin khác |
|